Μπορούμε να προβλέψουμε τα αποτελέσματα του επόμενου Παγκοσμίου Κυπέλλου;
Της ΑΡΓΥΡΩΣ ΔΑΜΟΥΛΑΚΗ ,
Φοιτήτριας Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Στατιστική στο ΟΠΑ
και
του Καθηγητή ΙΩΑΝΝΗ ΝΤΖΟΥΦΡΑ ,
Προέδρου του Τμήματος Στατιστικής του ΟΠΑ
Για 7η συνεχόμενη χρονιά το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών φιλοξένησε το Workshop & Conference in Sports Analytics από την ομάδα Sports Analytics του Τμήματος Στατιστικής του ΟΠΑ. Οι συναντήσεις όσων συμμετείχαν στις εργασίες του έγιναν στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ενώ συμμετείχαν διεθνείς επιστήμονες του αθλητισμού από την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες.
H περιοχή των Sports Analytics έχει αναπτυχθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια και συνεχίζει να εξελίσσεται καθώς αποτελεί μια σύγχρονη πλευρά του αθλητισμού αλλά και των επιστημών
Πρόκειται βέβαια για ένα συνέδριο που έχει γίνει θεσμός στο χώρο των Sports Analytics, ενώ αποτελεί ένα σημαντικό forum ερευνητών οι οποίοι κάθε χρόνο παρουσιάζουν τις σύγχρονες εξελίξεις στον χώρο του αθλητισμού και των analytics, δίνοντας παράλληλα μια ευκαιρία στους φοιτητές και φοιτήτριες να γνωρίσουν αυτή την ενδιαφέρουσα και σύγχρονη ερευνητική περιοχή.
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος το workshop ανέδειξε παρουσιάσεις εργασιών σε διάφορα ερευνητικά προβλήματα σχετικά με τον αθλητισμό. Η φετινή χρονιά περιείχε ποικίλα αθλήματα όπως ποδόσφαιρο, καλαθοσφαίριση, πετοσφαίριση, κλασσικό αθλητισμό με δρόμους ταχύτητας (ημιαντοχής και αντοχής) και μελέτες σχετικά με δεδομένα αθλητικών συναντήσεων, οργάνωση αθλητικών συναντήσεων, σχεδιασμό πρωταθλημάτων και άλλα σχετικά θέματα.
H περιοχή των Sports Analytics έχει αναπτυχθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια και συνεχίζει να εξελίσσεται καθώς αποτελεί μια σύγχρονη πλευρά του αθλητισμού αλλά και των επιστημών, με επίκεντρο τα Μαθηματικά, τη Στατιστική, την Επιχειρησιακή Έρευνα, και την τεχνολογία. Η σύγχρονη τεχνολογία έχει συμβάλει στην καταγραφή πολλών και ποικίλων δεδομένων, η ανάλυση των οποίων μπορεί να ενισχύσει την προσπάθεια των ομάδων και των αθλητών να βελτιώνονται συνεχώς. Όπως στις σύγχρονες επιχειρήσεις αρκετές αποφάσεις λαμβάνονται κατόπιν ανάλυσης, έτσι και στον αθλητισμό ορισμένες αποφάσεις μπορούν να βασιστούν σε αντίστοιχες αναλύσεις και μελέτες.
Επίσης, η μοντελοποίηση αθλητικών αγώνων προσφέρει ενδιαφέροντα στοιχεία τόσο για τους προπονητές (π.χ. τακτικές αντιπάλων, χαρακτηριστικά παικτών), τους φίλαθλους (π.χ. ενδιαφέρουσες οπτικοποιήσεις) καθώς και τους δημοσιογράφους (π.χ. στατιστικά στοιχεία και δείκτες για παίκτες), κάτι που αυξάνει συνολικά την εμπειρία ενός αγώνα.
Σύγκριση δεικτών αξιολόγησης RAPM για τρεις παίκτες που άλλαξαν ομάδα μέσα στη σεζόν 2021-22
Ενδεικτικά, στο φετινό συνέδριο οι επιστήμονες που συμμετείχαν συζήτησαν για το ποιοι δείκτες σε έναν αγώνα καλαθοσφαίρισης περιγράφουν σωστότερα την απόδοση των παικτών, πώς αντιμετωπίζει η ομάδα που επιτίθεται μια ανοργάνωτη και μία οργανωμένη άμυνα, πώς αποφασίζει μία ομάδα ποδοσφαίρου να αμυνθεί όταν χάνει την μπάλα από τον αντίπαλο ή πως μπορούμε να προβλέψουμε το νικητή του EURO.
Στο περσινό Workshop παρουσιάστηκε η ομιλία του Αναπληρωτή Καθηγητή Thomas Peeters (Erasmus School of Economics) στη μνήμη του κορυφαίου Καθηγητή Stefan Kesenne, η απώλεια του οποίου το 2021 συγκίνησε την παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Καθηγητής Οικονομικών Stefan Kesenne, ένας από τους πρωτοπόρους στην περιοχή των Sport Economics, συμμετείχε από πρώτο Workshop της σειράς, ενώ είχε ενεργή συμμετοχή στην υπόθεση Μποσμάν που άλλαξε το τοπίο του ποδοσφαίρου στην Ευρώπη αρκετά χρόνια νωρίτερα.
Τι συζητήθηκε φέτος
Το φετινό workshop περιείχε περισσότερες από 20 παρουσιάσεις από ερευνητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Αρκετές ομιλίες αφορούσαν το ποδόσφαιρο σε ποικίλα θέματα όπως την αξιολόγηση της ξεκούρασης παικτών σε ευρωπαϊκά και παγκόσμια πρωταθλήματα που περιλαμβάνουν φάσεις ομίλων (ερευνητής ο László Csató, Corvinus University of Budapest, Hungary), τον προγραμματισμό των αγώνων σε διαφορετικά πρωταθλήματα (Καθηγητής Dries Goossens, Ghent University, Belgium και Καθηγητής Mario Guajardo, NHH Norwegian School of Economics, Norway), την απόδοση των ποδοσφαιριστών (ερευνητής ο Robert Bajons, Vienna University of Economics and Business, Austria) και τη μοντελοποίηση του σκορ σε ποδοσφαιρικούς αγώνες (μετα διδακτορικός ερευνητής Marius Oetting, University of Bielefeld, Germany).
Επίσης, παρουσιάστηκε μια ενδιαφέρουσα ομιλία αναφορικά με την πιθανή «αδικία» που δημιουργείται με τη μετακίνηση ταλέντων ποδοσφαίρου από χώρα σε χώρα λόγω των περιορισμών στη μετακίνηση παικτών σε κάποιες χώρες το 1995 (από τον Αναπληρωτή Καθηγητή Χρυσοβαλάντη Βασιλάκη, Bangor University, Department of Business, United Kingdom).
Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ομάδων και άλλα θέματα
Ο ερευνητής Ιωάννης Κωνσταντόπουλος (University of Innsbruck, CEO – The Sports Footprint) συζήτησε το πώς μπορεί να μειωθεί η περιβαλλοντική επιβάρυνση λόγω των μετακινήσεων των ομάδων. Στη διάρκεια του συνεδρίου παρουσιάστηκαν μελέτες βασισμένες σε δεδομένα εντοπισμού κίνησης (Tracking data), τα οποία δίνουν πολλές πληροφορίες για τους αθλητές (ερευνητής Χρήστος Κόντος, από το ΟΠΑ και Brigitte Gelein, ENSAI, France) και τις στιγμές αλλαγής κατοχής στο ποδόσφαιρο, γνωστές και ως μεταβάσεις (υποψήφιος διδάκτορας του ΕΚΠΑ Βασίλης Αρματάς, Ακαδημία του Ολυμπιακού, Ελλάδα). Τέλος, παρουσιάστηκε μία υπόθεση εργασίας για την πιθανότητα πρόβλεψης των αποτελεσμάτων του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2023 (Επίκουρος Καθηγητής Leonardo Egidi, University of Trieste, Italy).
Μεγάλη συζήτηση έγινε γύρω από το μπάσκετ με εναρκτήρια ομιλία από τον Πρόεδρο του Τμήματος Στατιστικής Καθηγητή Ιωάννη Ντζούφρα, ο οποίος εξήγησε τους δείκτες απόδοσης και αξιολόγησης των παικτών. Η θεματολογία των υπόλοιπων ομιλιών αφορούσε την εκτίμηση των κατοχών στο πρωτάθλημα της Ευρωλίγκα (Διδάκτορας Χρήστος Μαρμαρινός, Sacramento Kings), την πρόβλεψη της κατάληξης του σουτ (Αναστάσιος Πλιάτσικας, ΟΠΑ), την πρόβλεψη του αριθμού των νικών μιας ομάδας της Ευρωλίγκα με βάση τις Πυθαγόρειες νίκες (Αριστοτέλης Μιχαηλίδης, ΟΠΑ) και τους παράγοντες επίδρασης της επίδοσης των παικτών του ΝΒΑ (Επίκουρος Καθηγητής Μιχαήλ Τσαγρής, Πανεπιστήμιο Κρήτης).
Επιπλέον, μια ενδιαφέρουσα μελέτη που ακούστηκε αφορούσε το αν επηρεάζονται τελικά οι αποφάσεις των διαιτητών (Αναπληρωτής Καθηγητής Κώστας Πελεχρίνης, University of Pittsburgh, Pennsylvania).
Η τελευταία ομιλία δόθηκε από τον Καθηγητή του Τμήματος Στατιστικής του ΟΠΑ Δημήτρη Καρλή και ήταν βασισμένη στη θεωρία του «χάους» μεταξύ των 8 και 16 δευτερολέπτων της κατοχής μιας μπάλας.
Σχετικά με το βόλεϊ, υπήρχε μια ενδιαφέρουσα ομιλία σχετικά με τις αποφάσεις τακτικής που λαμβάνονται σε έναν αγώνα βόλεϊ βασισμένη σε Θεωρία Παιγνίων (Ιωάννης Στυλιανού, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Κύπρος)
Άλλα θέματα που αναφέρθηκαν στο διήμερο workshop αφορούσαν τη μελλοντική απόδοση νεαρών δρομέων ημιαντοχής και αντοχής (800, 1,500 και 5,000 μέτρων) λαμβάνοντας υπόψη την ελλιπή πληροφορία σε περιόδους όπου οι δρομείς δεν συμμετέχουν σε αγώνες (ερευνητής Mattia Stival, University of Padova, Italy).
Τέλος, μία μελέτη Μπεϋζιανής μοντελοποίησης παρουσιάστηκε για την εκτίμηση της επίδοσης δρομέων ταχύτητας (100 μέτρων) και άρσης βαρών (ερευνήτρια Μαρίζα Σπυροπούλου, University of Kent, United Kingdom).
Αρκετές εποικοδομητικές συζητήσεις πραγματοποιήθηκαν με αφορμή τις παρουσιάσεις μεταξύ των ομιλητών και των συμμετεχόντων τόσο εντός του αμφιθεάτρου όσο και εκτός. Το workshop παρακολούθησαν πάνω από 100 συμμετέχοντες τόσο φοιτητές αλλά και στελέχη εταιρειών σχετικών με τον χώρο του αθλητισμού. Φέτος δεν πραγματοποιήθηκαν ομιλίες από εταιρείες όπως τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο, εργαζόμενοι, συνεργάτες και στελέχη μεγάλων εταιρειών (όπως ΟΠΑΠ, OpenBet, Kaizen gaming) παρευρέθηκαν και παρακολούθησαν τη διήμερη συνάντηση επιστημόνων. Τέλος, η startup εταιρεία «is.predicted» υπήρξε χορηγός του συνεδρίου μαζί με τις εκδόσεις Προπομπός και φυσικά το Τμήμα Στατιστικής του ΟΠΑ.
Και μάθημα στη στατιστική του αθλητισμού
Όπως κάθε χρόνο, το workshop συνοδεύτηκε από ένα διαδικτυακό μάθημα βραχείας διάρκειας για φοιτητές και ερευνητές. Αυτή τη χρονιά το θέμα ήταν Football Analytics και πραγματοποιήθηκε από τους Καθηγητές του Τμήματος Στατιστικής του ΟΠΑ κ.κ. Ιωάννη Ντζούφρα και Δημήτρη Καρλή, οι οποίοι παρουσίασαν διαφορετικά μοντέλα πάνω σε δεδομένα ποδοσφαίρου και τον προσκεκλημένο Καθηγητή Leonardo Egidi από το Πανεπιστήμιο της Τεργέστης στην Ιταλία. Ο καλεσμένος ερευνητής Dr Leonardo Egidi παρουσίασε στους διδακτορικούς φοιτητές μια υπηρεσία που έχει κατασκευάσει ο ίδιος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εφαρμογή των βασικών μοντέλων ανάλυσης ποδοσφαιρικών δεδομένων. Το μάθημα περιελάβανε τη χρήση βιβλιοθηκών στη γλώσσα R και το παρακολούθησαν πάνω από 50 συμμετέχοντες.
Η ομάδα AUEB Sports Analytics Group προετοιμάζει ήδη το επόμενο workshop.
