Η διεθνοποίηση των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων
ΑΦΙΕΡΩΜΑ - Η Δυναμική των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων
της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΚΑΜΠΟΥΡΗ,
Επίκουρης Καθηγήτριας Διεθνούς Μάνατζμεντ του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
και
της ΕΜΜΑΝΟΥΕΛΛΑΣ ΠΛΑΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗ,
Καθηγήτριας της Έδρας των Διεθνών Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, Αυστρία
Μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) ορίζονται οι πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούν λιγότερους από 250 εργαζομένους και των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών δεν υπερβαίνει τα 50 εκατομμύρια ευρώ ή το σύνολο του ετήσιου ισολογισμού δεν υπερβαίνει τα 43 εκατομμύρια ευρώ. Η διεθνοποίηση των ΜμΕ, δηλαδή η επέκταση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τους σε ξένες αγορές, είτε μέσω εξαγωγών είτε μέσω ίδρυσης ιδιόκτητων θυγατρικών, έχει επίδραση στην επίδοσή τους σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.
Λόγοι που οδηγούν μια ΜμΕ να επιλέξει τη διεθνοποίηση είναι:
- Ευκαιρίες για ανάπτυξη: Η διεθνοποίηση μπορεί να επιφέρει ευκαιρίες για ανάπτυξη και ενίσχυση της οικονομικής θέσης των ΜμΕ. Οι επαφές με διαφορετικούς πολιτισμούς ενθαρρύνουν την ανάπτυξη νέων προϊόντων/ υπηρεσιών που ανταποκρίνονται σε ποικιλόμορφες καταναλωτικές τάσεις. Επιπρόσθετα, οι ΜμΕ μπορούν να εκμεταλλευτούν οικονομίες κλίμακας και να μειώσουν το κόστος παραγωγής μέσω της διεύρυνσης των δραστηριοτήτων τους σε διεθνείς αγορές. Χρησιμοποιώντας οικονομικότερους παραγωγικούς πόρους σε χώρες με χαμηλότερο κόστος εργασίας, οι ΜμΕ μπορούν να αυξήσουν την κερδοφορία τους.
- Αύξηση της αναγνωρισιμότητας: Η παρουσία σε διεθνείς αγορές αυξάνει την αναγνωρισιμότητα της μάρκας, προσφέροντας στις ΜμΕ τη δυνατότητα να γίνουν γνωστές και να αναπτύξουν ένα ισχυρότερο brand name σε παγκόσμιο επίπεδο.
- Αυξημένη πρόσβαση σε χρηματοδότηση και επενδύσεις: Η παρουσία σε διεθνείς αγορές μπορεί να ενισχύσει την αξιοπιστία των ΜμΕ, κάνοντάς τις πιο ελκυστικές για ξένους επενδυτές. Αυτό μπορεί να διευκολύνει την πρόσβαση σε χρηματοδότηση και κεφάλαια, ενισχύοντας τις επενδύσεις των ΜμΕ σε νέες δραστηριότητες.
- Ενίσχυση της ανθεκτικότητας: Οι διαφορετικές πηγές εσόδων των ΜμΕ, που προέρχονται από την παρουσία τους στη διεθνή σκηνή, μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο εξάρτησής τους από τις εγχώριες αγορές με οικονομική αβεβαιότητα, βοηθώντας παράλληλα στην επιβίωση των ΜμΕ σε περιόδους κρίσης.
Παρά τα πλεονεκτήματα που περιέχει, η διεθνοποίηση ενέχει υψηλό ρίσκο και προκλήσεις. Οι βασικότερες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ΜμΕ είναι:
- Έλλειψη πόρων: Η διεθνοποίηση απαιτεί πόρους που οι ΜμΕ έχουν συχνά σε έλλειψη, όπως έλλειψη εμπειρικής και θεωρητικής γνώσης (γνώση ξένων γλωσσών, κουλτούρας, νομοθετικών πλαισίων) και περιορισμένα χρηματικά κεφαλαία.
- Οικονομικές πιέσεις: Δεδομένων των μεγάλων απαιτούμενων επενδύσεων σε νέες αγορές, ΜμΕ που επιλέγουν τη διεθνοποίηση χρειάζονται, πολλές φορές, να αποσπάσουν πόρους (όπως χρηματικά κεφάλαια) από τις εγχώριες δραστηριότητές τους, με πιθανές αρνητικές συνέπειες στην κερδοφορία σε εγχώριο επίπεδο.
- Πιθανότητα απώλειας εγχώριου προσανατολισμού: Λόγω του έντονου ανταγωνισμού που δέχονται οι ΜμΕ από μεγάλες, καθιερωμένες διεθνείς εταιρείες, με περισσότερους πόρους και αναγνωρίσιμες μάρκες, οι ΜμΕ που στοχεύουν σε διεθνοποίηση επικεντρώνονται συχνά στην κάλυψη αναγκών των ξένων καταναλωτών και ενδέχεται να παραμελήσουν τις ανάγκες των εγχώριων καταναλωτών.
Οι παραπάνω προκλήσεις θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν μέσω της χρήσης δικτύων γνώσεων. Τα δίκτυα γνώσεων περιλαμβάνουν φορείς, οργανισμούς, επιχειρηματικές κοινότητες και ψηφιακές πλατφόρμες που συγκεντρώνουν και διαμοιράζονται σημαντικές πληροφορίες για τις αγορές, τις τάσεις και τις στρατηγικές επιτυχίας σε διεθνές επίπεδο.
- Δίκτυα γνώσεων, όπως εμπορικά επιμελητήρια ή/και διεθνείς εκθέσεις, παρέχουν στις ΜμΕ τη δυνατότητα επίτευξης συνεργασίας με πιθανούς πελάτες και προμηθευτές στο εξωτερικό. Οι συνεργασίες αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε νέες ιδέες ή/και τροποποιήσεις προϊόντων/διαδικασιών μέσω της ανταλλαγής τεχνογνωσίας, βελτιώνοντας τις επιχειρηματικές στρατηγικές των ΜμΕ. Οι συνεργασίες αυτές μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε στρατηγικές συμμαχίες διευκολύνοντας την είσοδο σε ξένες αγορές.
- Πανεπιστήμια μπορούν να βοηθήσουν τις ΜμΕ να εντοπίσουν χρηματοδοτικές ευκαιρίες για διεθνοποίηση, όπως επιδοτήσεις ή άλλα προγράμματα που προσφέρονται από εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης, οι ΜμΕ μπορούν να συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρουν κρίσιμες δεξιότητες για τη διεθνή τους δραστηριότητα, όπως η διεθνής διαχείριση ή/και οι στρατηγικές μάρκετινγκ.
- Επιχειρηματικές κοινότητες, μπορούν να βοηθήσουν τις ΜμΕ στην ένταξη νέων τεχνολογικών τάσεων, όπως για παράδειγμα η χρήση τεχνητής νοημοσύνης, στις διεθνείς τους πρακτικές. Έτσι, οι ΜμΕ μπορούν αμεσότερα και με χρήση λιγότερων πόρων να αξιολογούν κινδύνους που ενέχει η διεθνοποίηση, να βελτιστοποιήσουν την παραγωγή και τη διανομή, να αναλύουν μεγάλες ποσότητες δεδομένων από διεθνείς αγορές.
Η διεθνοποίηση των ΜμΕ μπορεί να προάγει την οικονομική σταθερότητα και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας καθώς ανοίγει τον δρόμο και σε άλλες ΜμΕ που επιδιώκουν να διεθνοποιηθούν, προσφέροντας παράλληλα νέες ευκαιρίες για απασχόληση. Επίσης, η αύξηση της αναγνωρισιμότητας των ελληνικών προϊόντων/ υπηρεσιών στο εξωτερικό βελτιώνει την εικόνα της χώρας.
