Η κοινωνική επιχειρηματικότητα και η βιώσιμη καινοτομία ως αναδυόμενα επιχειρηματικά μοντέλα
Δρ Ιωάννης Π. Χριστοδούλου
Αναπληρωτής Καθηγητής Στρατηγικής, CEMS Academic Director, Graduate School of Management, Saint Petersburg State University (SPbU)
«Οι κακές εταιρείες καταστρέφονται από κρίσεις, οι καλές επιβιώνουν
και οι εξαιρετικές βελτιώνονται από αυτές».
— Andy Grove
Το 2020 ήταν μια απροσδόκητη και καταστροφική χρονιά. Ωστόσο, δεν ήταν μόνον η πανδημία, αλλά και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η κοινωνική ανισότητα και η αποτυχία πολιτικής εγρήγορσης ανά τον κόσμο. Ταυτόχρονα, όμως, βιώσαμε και κάποιες σημαντικές θετικές αλλαγές. Το ηλεκτρονικό εμπόριο αυξήθηκε δύο με πέντε φορές σε σχέση με το 2019 και το ψηφιακό μας lifestyle έγινε πολύ πιο ουσιαστικό. Παράλληλα, επιταχύνθηκε η μεταμόρφωση του εργατικού δυναμικού. Το επιχειρηματικό τοπίο άλλαξε και αλλάζει άρδην.
Η καινοτόμος επιχειρηματικότητα μπορεί και πρέπει να είναι κοινωνική όσο και βιώσιμη, αν οι νέοι επιθυμούν να ενταχθούν επιτυχώς στη μελλοντική αγορά.
Νέες δεξιότητες είναι απαραίτητες σε όλα τα επίπεδα, καθώς δημιουργούνται νέες μορφές εργασίας, νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Διάφορες πηγές υποδεικνύουν ότι περίπου το 50% των επαγγελμάτων τα οποία θα υπάρχουν το 2050 δεν υπάρχουν σήμερα. Παράλληλα, μια νέα ηθική αναδύεται. Ο σεβασμός στον συνάνθρωπο, στην κοινωνία, στο περιβάλλον είναι πλέον στο επίκεντρο της νέας οικονομίας. Η πανδημία ξεγύμνωσε τις επιχειρήσεις αναφορικά με την εταιρική υπευθυνότητα και τις κοινωνικές τους πρακτικές. Οι οργανισμοί που πραγματικά ακολουθούν πιστά αυτές τις πρακτικές και τις ενστερνίζονται ως μέρος της κουλτούρας τους βελτίωσαν μέσα στην πανδημία τις σχέσεις με τους εργαζομένους και τους πελάτες τους. Ο άνθρωπος και η κοινωνική ευθύνη είναι ξεκάθαρα η ουσία. Το κέρδος έρχεται δεύτερο ή τρίτο. Σε αυτές τις τάσεις έρχεται η κοινωνική επιχειρηματικότητα (social entrepreneurship) και η βιώσιμη καινοτομία (sustainable innovation) ως απάντηση για τη δημιουργία συνεργιών σε πολλαπλά επίπεδα.
Λέγεται ότι, αν μπορείς να γίνεις κοινωνικός καινοτόμος, τότε μπορείς να καινοτομήσεις παντού. Η κοινωνική καινοτομία είναι ίσως η πιο δύσκολη μορφή, καθώς ο σκοπός της δεν είναι η κερδοφορία, αλλά η επίλυση προβλημάτων. Συνεπώς, οι κοινωνικοί καινοτόμοι δημιουργούν εξαιρετικά δημιουργικά μοντέλα επιχειρηματικότητας, τα οποία πλέον γίνονται αποδεκτά από τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις. Η κοινωνική επιχειρηματικότητα και η βιώσιμη καινοτομία θεωρούνται βασικά στοιχεία κάθε μελλοντικής επιχείρησης που βελτιώνει τη φήμη της, περιορίζοντας τους κινδύνους και ενισχύοντας το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα. Η κοινωνική επιχειρηματικότητα είναι το σημάδι ενός μεταβαλλόμενου οργανωτικού Zeitgeist, κι ως εκ τούτου, θα πρέπει να στοχεύει στην κύρια επιχειρηματική δραστηριότητα και όχι να αντιμετωπίζεται ως περιφερειακή δραστηριοποίηση ή εξειδίκευση.
Σε αυτόν τον γενναίο νέο κόσμο θα πρέπει να ξεχάσετε τις παγιωμένες πρακτικές και γνώσεις. Για να ανθήσει ο εργαζόμενος και η εταιρεία μετά την κρίση, χρειάζονται νέες ικανότητες. Ωστόσο, οι περισσότεροι εστιάζουν στην ψηφιακή κατάρτιση και στη διαδικτυακή νοοτροπία. Αυτό όμως που χρειάζεται πρωτίστως σήμερα, σύμφωνα με τη McKinsey, είναι κοινωνικές, συναισθηματικές (emotional/empathetic), βιώσιμες (sustainable), περιεκτικές (inclusive) και ποικίλες (diverse) δεξιότητες. Αυτές οι δεξιότητες εμπεριέχονται στην κοινωνική επιχειρηματικότητα και στη βιώσιμη καινοτομία περισσότερο από παντού.
Το μέλλον των επιχειρήσεων και της οικονομίας υιοθετεί όλο και περισσότερο αυτές τις πρακτικές. Αποφύγετε τις τετριμμένες εργασιακές λύσεις για το μέλλον σας, καθώς δεν θα έχετε μέλλον. Τουλάχιστον 50% των σημερινών φοιτητών θα χρειαστεί να καινοτομήσουν τόσο εντός των επιχειρήσεων όσο και εκτός, με δικά τους εγχειρήματα. Η μορφή της καινοτόμου επιχειρηματικότητας μπορεί και πρέπει να είναι κοινωνική όσο και βιώσιμη, αν οι νέοι επιθυμούν να ενταχθούν επιτυχώς στη μελλοντική αγορά. Η πρόκληση για τους νέους είναι να αναπτύξουν τις προαναφερθείσες δεξιότητες, να έχουν ξεκάθαρες αξίες (values) εναρμονισμένες με αυτές τις πρακτικές, να είναι έτοιμοι να μάθουν γρήγορα από τα λάθη τους και να αναζητούν συνεχώς λύσεις μεταξύ διαφορετικών κλάδων (across industry solutions) και επιστημονικών πεδίων (interdisciplinary).
Πιστεύουμε και προσδοκούμε στους νέους για μια νέα βιώσιμη οικονομία.
